Γράφει ο Αντιστράτηγος (εα) Λάμπρος Τζούμης
Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis εδώ και τρεις μήνες διεξάγει έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, φτάνοντας στα εννέα ναυτικά μίλια από το Καστελλόριζο, χωρίς να υπάρξει δυναμική απάντηση από την ελληνική πλευρά, επειδή κόκκινη γραμμή ορίσθηκαν τα χωρικά ύδατα των έξι μιλίων. Αρχικά είχε διατυπωθεί η άποψη, ότι δεν κάνει ή δεν μπορεί να πραγματοποιήσει έρευνες, λόγω του θορύβου των παραπλεόντων σκαφών.
Η άποψη αυτή διαψεύσθηκε από τον πρώην Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας κ. Διακόπουλο, ο οποίος και “παραιτήθηκε” από τη θέση του. Οι Τούρκοι καθημερινά μας βομβαρδίζουν με εικόνες από το ερευνητικό σκάφος και διατείνονται ότι διεξάγουν έρευνες μέσα στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Με σκοπό την επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος από την κυβέρνηση και την μικροπολιτική εκμετάλλευση από την αντιπολίτευση, τα όρια απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα και παρανομία μετατοπίζονται καθημερινά.
Από κυβερνητικής πλευράς ακούσαμε δηλώσεις ότι «η κόκκινη γραμμή είναι η εθνική κυριαρχία, και όταν λέμε εθνική κυριαρχία εννοούμε αυτονοήτως τα εθνικά χωρικά ύδατα, τα οποία σήμερα είναι προσδιορισμένα στα έξι ναυτικά μίλια». Η περιοχή των χωρικών υδάτων, είναι συνέχεια του εθνικού εδάφους ως προς το βαθμό κυριαρχίας, δηλαδή δεν έχει καμία διαφορά από την ξηρά.
Κόκκινη γραμμή η κυριαρχία. Τα κυριαρχικά δικαιώματα;
Η κυριαρχία αυτή εκτείνεται και στον εναέριο χώρο επάνω από την χωρική θάλασσα καθώς και στο βυθό και το υπέδαφός της. Η κριτική της αντιπολίτευσης επικεντρώθηκε, στο ότι με τις κυβερνητικές δηλώσεις η Ελλάδα απεμπολεί το δικαίωμα για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, που ως γνωστόν είναι μονομερές κυριαρχικό δικαίωμα. Αλλά η Τουρκία μας απειλεί με πόλεμο από το 1995 σε περίπτωση άσκησής του.
Δηλαδή, η κριτική επικεντρώθηκε στο εύρος των χωρικών υδάτων και όχι στο γεγονός ότι η Τουρκία διεξάγει έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, παραβιάζοντας εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα (δηλαδή την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στο βυθό και το υπέδαφος). Επί του θέματος της υφαλοκρηπίδας να επισημάνουμε ότι, σύμφωνα με την επίσημη θέση στην ιστοσελίδα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών:
«Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει κυριαρχικά δικαιώματα του παρακτίου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας, το εύρος της οποίας είναι τουλάχιστον 200 ν.μ., εφόσον το επιτρέπει η απόσταση μεταξύ των αντικειμένων ακτών. Τα δικαιώματα αυτά του παρακτίου κράτους υφίστανται αυτοδικαίως και εξ υπαρχής. Όλα τα νησιά δικαιούνται αιγιαλίτιδας ζώνης, συνορεύουσας ζώνης, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας».
Διαφορές για υφαλοκρηπίδα
Η απόκλιση των θέσεων μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας στο θέμα της υφαλοκρηπίδας δεν έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την οριοθέτηση αυτής στο χώρο του Αιγαίου και της νοτιονατολικής Μεσογείου. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η υφαλοκρηπίδα πρέπει να οριοθετηθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο και με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας, επειδή η εγγύτητα των ελληνικών νησιών στα τουρκικά παράλια αποτελεί “ειδική περίσταση” που δικαιολογεί διαφοροποίηση από την αρχή της μέσης γραμμής.
Παρά το γεγονός ότι η υφαλοκρηπίδα δεν έχει οριοθετηθεί λόγω της παραπάνω διαφορετικής θέσης, διαχρονικά η θέση της Ελλάδας ήταν ότι κάθε ενέργεια της Τουρκίας για έρευνες εντός των ορίων της δυνητικής ελληνικής υφαλοκρηπίδας αποτελεί αμφισβήτηση ελληνικού κυριαρχικού δικαιώματος. Αυτό κατέδειξαν οι κρίσεις του 1976 και 1987, όταν η Τουρκία επιχείρησε να διεξάγει έρευνες στο Αιγαίο και οι δύο χώρες έφτασαν στο χείλος της ένοπλης σύγκρουσης.
Από τη μέχρι σήμερα αντιμετώπιση του ερευνητικού σκάφους Oruc Reis και τις πρόσφατες θέσεις τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης, φαίνεται ότι η παραβίαση από την Τουρκία περιοχής εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που σήμαινε επί δεκαετίες στρατιωτική αντίδραση από την πλευρά μας, έχει μετατοπιστεί στην περιοχή των χωρικών υδάτων στα έξι μιλίων ή στα 12 μίλια, αν κάποτε επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα.
Ο Λάμπρος Τζούμης είναι αντιστράτηγος ε.α. Απόφοιτος της Σχολής Διοίκησης Επιτελών του Στρατού Ξηράς, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας. Υπηρέτησε στο ΓΕΣ και στο ΓΕΕΘΑ ως επιτελής και σε διευθυντικές θέσεις. Σε εθνικό επίπεδο, τμηματάρχης Συνδρομής στην Αντιμετώπιση Καταστροφών. Στο ΝΑΤΟ εθνικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στις επιτροπές Civil Emergency Planning και Senior Civil Emergency Planning Committee. Διοικητής του 286ου Τάγματος Πεζικού στη Λήμνο, του 38ου Συντάγματος Πεζικού στη Ρόδο της Ελληνικής Δύναμης Κοσσυφοπεδίου και της 88ης ΣΔΙ (Ταξιαρχίας Λήμνου). Υποδιοικητής της ΧVI Mηχανοκίνητης Mεραρχίας Πεζικού (Διδυμότειχο).
